Z pewnością zauważyłeś, że w labiryncie księgarnianych półek pełno jest tytułów, które są jak magnesy dla młodych czytelników, niemal przykuwając ich wzrok swoimi kolorowymi okładkami i przyciągającymi tytułami. Nie każda powieść potrafi jednak wywołać równie silne pozytywne uczucia wśród nastoletnich bibliofilów – są i takie książki, które, mimo różnorodności tematów i gatunków, niekoniecznie wpisują się w gust młodzieżowy i od których nastolatkowie preferują trzymać się na bezpiecznej odległości.
Rozbudowane opowieści historyczne – nie każdemu po drodze z przeszłością
Powieści historyczne, w których autorzy z zaangażowaniem i przysłowiowym zacięciem snują wielowątkowe epopeje, czasem pełne skomplikowanych językowych obrótów i rozbudowanej rekonstrukcji realiów minionych epok, wydają się odstraszać swoją majestatyczną powagą. Nie brakuje oczywiście miłośników historii wśród młodzieży, ale wielu nastolatków pragnie raczej dynamicznych fabuł, które będą się toczyć w znacznie szybszym tempie oraz w bardziej współczesnych realiach, niżeli w odległych wiekach, gdzie trzeba się zmagać z arkanami ówczesnego życia społecznego, gospodarczego czy politycznego.
Encyklopedyczne tomiska – gdy wiedza przytłacza formatem
Widok półki zaspanej pod ciężarem wielotomowych encyklopedii nierzadko wzbudza respekt lub nawet drżenie serca z widoku czekającej pracy intelektualnej. Choć w epoce internetu nastolatkowie mają dostęp do informacji na wyciągnięcie ręki, wielkogabarytowe źródła wiedzy w formie książkowej okazują się dla nich przeżytkiem nie tyle archaicznym, co po prostu niepraktycznym. Mało kto z młodych ludzi gotów jest zanurzyć się w głąb stron pełnych suchych faktów, gdy podobne informacje mogą znaleźć w zdecydowanie bardziej przyswajalnej formie w sieci.
Zawiłe powieści psychologiczne – gdy introspekcja staje się labiryntem
Książki o głębokim zabarwieniu psychologicznym, które wymagają od czytelnika nie tylko zrozumienia, ale często także przeprowadzenia swoistej introspekcji razem z bohaterami, niekiedy są omijane szerokim łukiem przez młodzież. Nie jest tajemnicą, że nastolatkowie są na etapie poszukiwania samego siebie, lecz często wolą robić to w sposób bardziej bezpośredni i mniej zagmatwany niż poprzez zanurzenie się w psychologiczne meandry fikcyjnych postaci.
Trudna poezja – kiedy słowa wystają jak kolce
Poezja, zwłaszcza ta nowoczesna, która rzuca wyzwanie konwencjom i wymyka się prostym interpretacjom, potrafi zdziałać cuda w umysłach otwartych na poetyckie kontemplacje. Jednak dla wielu młodych ludzi stosunkowo hermetyczne, wymagające niejednokrotnie szerokiej wiedzy literackiej i kulturalnej, utwory poetyckie stają się nie lada wyzwaniem. W świecie, gdzie komunikacja jest jednocześnie błyskawiczna i skondensowana, a przekaz często musi być klarowny i szybki, poezja bywa mielona na prozą życia codziennego, pozostawiając nastolatka w poczuciu estetycznego niedosytu, albo wręcz zniechęcenia.
Moralizatorskie lektury – kiedy nauczyciel wtyka palec w niebo
Każdy z nas pamięta z własnych lat szkolnych, jak obowiązkowe lektury potrafiły czasem przynieść więcej frustracji niż przyjemności z czytania. Szczególnie te utwory, które najwyraźniej dążyły do tego, by wskazać drogę moralnego wzrastania lub wyrazić surowy osąd nad niedoskonałościami społecznymi, niestety często stawały się przedmiotem zniechęcenia wśród młodszych czytelników. Może się zdawać, że taka literatura jest wyjątkowo skuteczna w obnażaniu różnych ludzkich ułomności, jednak może również sprawiać wrażenie nadmiernie moralizatorskiej, a co za tym idzie – powodować unikanie takich książek przez nastolatków, którzy wolą samodzielnie odkrywać złożoność świata wokół nich.
Być może właśnie z tych powodów nastolatkowie mają tendencję do unikania tego rodzaju literatury, która zdaje się być lekko niezrozumiała, wymagająca lub nie pasująca do ich aktualnych zainteresowań. Z całą pewnością nie oznacza to, że młodzi ludzie nie są zdolni do docenienia głębi i wartości literatury – po prostu poszukują opowieści, które będą rezonować z ich osobistymi doświadczeniami, emocjami i pragnieniami, a które jednocześnie przedstawią im świat w sposób świeży, nowatorski i nieszablonowy.
